Khi thiên nhiên lên tiếng: Loài nấm "ăn" nhựa - Hy vọng mới cho hành tinh

Khám phá năng lực kỳ diệu của nấm "ăn" nhựa

Hãy hình dung một bãi rác khổng lồ, nơi hàng triệu tấn nhựa đang chất chồng, tồn tại hàng trăm năm mà không hề suy suyển. Nhưng giờ đây, một phát hiện khoa học mang tính đột phá đang thắp lên tia hy vọng: một số loài nấm có khả năng phân hủy nhựa một cách đáng kinh ngạc.

Tại một bãi rác ở Pakistan, các nhà khoa học đã tìm thấy Aspergillus tubingensis – một loài nấm tưởng chừng như vô hại nhưng lại ẩn chứa sức mạnh phi thường. Loài nấm này được chứng minh là có thể "tiêu hóa" polyurethane (PU), một loại nhựa cực kỳ bền và khó phân hủy trong tự nhiên. Trong môi trường phòng thí nghiệm tối ưu, Aspergillus tubingensis tiết ra các enzyme đặc biệt, có khả năng phá vỡ các liên kết hóa học trong cấu trúc polymer của nhựa, khiến chúng phân rã chỉ trong vài tuần hoặc vài tháng. Một quá trình kỳ diệu giúp vật liệu cứng đầu này trở về với nguyên tố ban đầu.

Không chỉ dừng lại ở đó, sâu thẳm trong khu rừng nhiệt đới Amazon bạt ngàn, một loài nấm khác mang tên Pestalotiopsis microspora cũng khiến giới khoa học kinh ngạc. Điều đặc biệt ở Pestalotiopsis microspora là khả năng sống sót và phân hủy nhựa polyurethane ngay cả trong môi trường thiếu oxy – điều kiện thường thấy ở các bãi chôn lấp rác. Enzyme chủ lực của nó, một loại serine hydrolase, không chỉ "ăn" PU mà còn có thể xử lý cả PET, một loại nhựa phổ biến trong chai lọ và bao bì.

Mycoremediation: Khi nấm trở thành "anh hùng xanh"

Khái niệm này được gọi là Mycoremediation – một phương pháp sinh học đầy hứa hẹn sử dụng nấm để xử lý các chất ô nhiễm. Từ nhựa, chất độc hại cho đến dầu mỏ, nấm có thể đóng vai trò như những "công nhân vệ sinh" tự nhiên, trực tiếp tác động lên bề mặt chất thải và biến chúng thành các hợp chất vô hại hơn.

Các nhà nghiên cứu đang không ngừng nỗ lực để biến tiềm năng này thành hiện thực. Họ đang phát triển những giải pháp tiên tiến như xây dựng các lò phản ứng sinh học sử dụng nấm, hoặc chiết xuất và sản xuất dung dịch enzyme từ nấm để phun xử lý rác thải nhựa trên quy mô lớn.
 

Thách thức và hy vọng: Con đường phía trước

Mặc dù những bằng chứng khoa học về khả năng "ăn" nhựa của Aspergillus tubingensis và Pestalotiopsis microspora là vô cùng thuyết phục, chúng ta cần hiểu rằng hiệu quả "siêu tốc chỉ trong vài tuần" hiện tại chủ yếu được ghi nhận trong điều kiện phòng thí nghiệm được kiểm soát chặt chẽ. Ngoài môi trường tự nhiên, đặc biệt là trong điều kiện khắc nghiệt của bãi rác, tốc độ phân hủy có thể chậm hơn đáng kể.

Tuy nhiên, đây vẫn là một hướng nghiên cứu đầy tiềm năng, mở ra cơ hội tự nhiên và chi phí thấp để đối phó với cuộc khủng hoảng rác thải nhựa toàn cầu. Thách thức lớn nhất hiện nay là làm sao để kiểm soát và tối ưu hóa điều kiện sống, hiệu suất của nấm để ứng dụng hiệu quả ở quy mô công nghiệp.

Cuộc hành trình vẫn còn dài, nhưng những khám phá về khả năng kỳ diệu của nấm đang mang đến một thông điệp mạnh mẽ: đôi khi, giải pháp cho những vấn đề lớn nhất của con người lại nằm ẩn chứa trong những điều nhỏ bé và tưởng chừng như bình dị nhất của tự nhiên.
Bạn có nghĩ rằng nấm sẽ là chìa khóa để giải quyết vấn đề rác thải nhựa trong tương lai không?