"Loạn" quảng cáo online: Khi nền tảng xuyên biên giới "buông lỏng", niềm tin người dùng về đâu?

Điều đáng nói là, gốc rễ của tình trạng "bát nháo" này lại có phần không nhỏ từ sự quản lý lỏng lẻo, nếu không muốn nói là có phần "bất chấp", của các "ông lớn" công nghệ xuyên biên giới.

Điều đáng nói là, gốc rễ của tình trạng "bát nháo" này lại có phần không nhỏ từ sự quản lý lỏng lẻo, nếu không muốn nói là có phần "bất chấp", của các "ông lớn" công nghệ xuyên biên giới.

Nền tảng xuyên biên giới: "Miền Đất Hứa" cho quảng cáo bẩn tung hoành

Facebook, YouTube, TikTok... những cái tên quen thuộc này không chỉ là nơi giải trí, kết nối mà còn là mảnh đất màu mỡ cho quảng cáo. Nhưng, phải chăng sự màu mỡ này đang dần biến tướng thành "miền đất hứa" cho cả những quảng cáo lừa đảo, sai sự thật?

* Mô hình “ Ưu tiên túi tiền” và kẻ hở kiểm duyệt

Không thể phủ nhận, doanh thu quảng cáo là "nguồn sữa" chính nuôi sống các gã khổng lồ này. Áp lực phải tối đa hóa lợi nhuận dường như đã vô hình trung khiến việc siết chặt kiểm duyệt nội dung quảng cáo trở thành một ưu tiên... thứ yếu. Mặc dù các nền tảng luôn tuyên bố có thuật toán AI, có đội ngũ kiểm duyệt hùng hậu, nhưng thực tế thì sao? Hàng loạt quảng cáo "rác", quảng cáo vi phạm pháp luật Việt Nam vẫn ngang nhiên xuất hiện.

* Câu chuyện không của riêng ai

Chị H. (Cầu Giấy, Hà Nội) từng tá hỏa khi đặt mua một liệu trình trị nám "cam kết hết 100%" trên Facebook, để rồi nhận về một sản phẩm không rõ nguồn gốc, dùng vào thì mặt mũi sưng vù. Liên hệ lại thì tài khoản quảng cáo đã "bay màu". Hay như trường hợp các "thần y online" tự xưng chữa khỏi ung thư, tiểu đường chỉ bằng vài thang thuốc gia truyền không rõ xuất xứ, được quảng cáo rầm rộ trên YouTube, khiến bao người bệnh nặng mang thêm hoạ vì tin lời.

* “Phép Vua Thua Lệ... nền tảng?”

Một thực tế nhức nhối là các nền tảng này thường có máy chủ đặt ở nước ngoài. Việc áp dụng, tuân thủ và chế tài theo luật pháp Việt Nam gặp vô vàn trắc trở. Khi được yêu cầu gỡ bỏ nội dung xấu độc, quảng cáo vi phạm, phản ứng của họ thường chậm chạp, thậm chí là phớt lờ nếu không có sự vào cuộc quyết liệt từ các cơ quan chức năng như Bộ Thông tin và Truyền thông.

Dường như có một "vùng xám" pháp lý mà các nền tảng này đang tận dụng triệt để

  * Thống kê đáng báo động: Dù chưa có con số tổng hợp chính thức trên toàn quốc về thiệt hại, nhưng các báo cáo từ Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) hay Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công Thương) liên tục cảnh báo về sự gia tăng các trường hợp lừa đảo qua quảng cáo trực tuyến. Hàng ngàn tỷ đồng có thể đã "bốc hơi" từ túi người dân.

* Hệ Lụy Nặng Nề - Ai Gánh Chịu?:
Với người tiêu dùng: Nhẹ thì mất tiền, mua phải hàng giả, hàng nhái, "tiền mất tật mang". Nặng thì ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, tính mạng như đã thấy ở nhiều vụ việc liên quan đến thực phẩm chức năng, thuốc men giả mạo. Quan trọng hơn, niềm tin của họ vào quảng cáo, vào thương mại điện tử bị xói mòn nghiêm trọng. "Giờ thấy quảng cáo trên mạng là tôi thấy sợ, chả biết đâu mà lần," anh K. (Quận 3, TP. Hồ Chí Minh) chua chát.

Với doanh nghiệp chân chính: Họ đang phải "oằn mình" cạnh tranh không lành mạnh với những kẻ bán hàng gian dối, phá giá thị trường bằng sản phẩm kém chất lượng nhưng được "tô son trát phấn" bằng quảng cáo lừa lọc. Uy tín của các thương hiệu làm ăn tử tế cũng bị vạ lây khi quảng cáo của họ có thể vô tình xuất hiện bên cạnh những nội dung "bẩn", gây hiểu lầm cho khách hàng.

Với xã hội: Một môi trường thông tin độc hại, nơi sự gian dối được bình thường hóa, sẽ kéo theo nhiều hệ lụy khôn lường về văn hóa và đạo đức kinh doanh.
Rõ ràng, đã đến lúc các nền tảng xuyên biên giới phải thể hiện trách nhiệm thực sự của mình với thị trường Việt Nam, thay vì chỉ coi đây là nơi để "khai thác" lợi nhuận quảng cáo mà bỏ quên quyền lợi người dùng.

Quảng cáo truyền hình: Khi uy tín là "Tấm Lệnh Bài"

Giữa "cơn bão" quảng cáo thật giả lẫn lộn trên không gian mạng, nhiều người bất giác tìm lại một giá trị tưởng chừng cũ kỹ nhưng vẫn đầy sức nặng: quảng cáo trên truyền hình, đặc biệt là trên các kênh sóng của Đài Truyền hình Việt Nam (VTV). Đây không chỉ đơn thuần là một kênh phát thông tin, mà còn mang trong mình một "giá trị bảo chứng" ngầm cho uy tín.

* "Lá Chắn" Kiểm Duyệt Nghiêm Ngặt:
  Khác xa với sự dễ dãi đến khó tin của nhiều nền tảng online, để một mẩu quảng cáo được "lên sóng" Đài Truyền hình Việt Nam là cả một quy trình thẩm định kỹ lưỡng. Không chỉ nội dung phải tuân thủ chặt chẽ Luật Quảng cáo, Luật Cạnh tranh và các quy định pháp luật liên quan, mà tính xác thực của thông tin, nguồn gốc xuất xứ sản phẩm, cho đến sự phù hợp với thuần phong mỹ tục đều được đặt lên bàn cân.

  * Ví dụ điển hình: Những quảng cáo dược phẩm, thực phẩm chức năng trên Đài Truyền hình Việt Nam thường phải kèm theo giấy phép của Bộ Y tế, các chứng nhận chất lượng rõ ràng. Những lời lẽ "thổi phồng" công dụng quá đà, gây hiểu lầm thường khó có cửa lọt qua "vòng kim cô" này. Đây là điều mà người xem khó tìm thấy ở vô số quảng cáo "tự phong" trên mạng.

* Chi Phí Quảng Cáo – "Thước Đo" Của Sự Nghiêm Túc:
Không thể phủ nhận, chi phí để quảng cáo trên Đài Truyền hình Việt Nam, nhất là vào các khung giờ vàng, là một con số không hề nhỏ. Điều này tự nó đã tạo ra một "rào cản" nhất định, loại bỏ những doanh nghiệp làm ăn kiểu "chộp giật", không có tiềm lực và không thực sự đầu tư vào chất lượng sản phẩm. Khi một thương hiệu chấp nhận bỏ ra một khoản đầu tư lớn để xuất hiện trên Đài Truyền hình Việt Nam, đó cũng là một cách gián tiếp khẳng định sự nghiêm túc và cam kết lâu dài của họ với thị trường và người tiêu dùng.

* Sức Nặng Từ Thương Hiệu Quốc Gia:
 Đài Truyền hình mang trong mình uy tín được xây dựng qua hàng thập kỷ. Sự xuất hiện trên một kênh truyền hình có tầm ảnh hưởng và độ tin cậy cao như vậy tự nhiên mang lại một "hào quang" tín nhiệm cho sản phẩm, dịch vụ được quảng bá. Người xem, dù có thể không ý thức rõ ràng, vẫn có một sự tin tưởng nhất định rằng "đã lên Đài Truyền hình Việt Nam thì chắc là cũng không phải dạng vừa đâu".

* Chia sẻ từ một chủ doanh nghiệp: "Chúng tôi chọn quảng cáo trên Đài Truyền hình Việt Nam dù chi phí cao hơn, vì chúng tôi muốn khẳng định chất lượng sản phẩm và xây dựng niềm tin bền vững với khách hàng. Đó là sự đầu tư cho uy tín, không chỉ là bán hàng," ông T., giám đốc một công ty thực phẩm chia sẻ.

* Đài truyền hình như một "Ngọn Hải Đăng" định hướng

Trong bối cảnh thông tin hỗn loạn, việc Đài Truyền hình Việt Nam duy trì được những tiêu chuẩn cao trong hoạt động quảng cáo có thể xem như một "chuẩn mực" để các kênh truyền thông khác, và cả người tiêu dùng, tham chiếu. Nó gián tiếp đặt ra câu hỏi: Tại sao Đài Truyền hình Việt Nam làm được mà các nền tảng khác lại không? Nó nhắc nhở rằng, quảng cáo phải đi đôi với trách nhiệm, và lợi nhuận không thể là thứ duy nhất được đặt lên hàng đầu.

Dĩ nhiên, không phải cứ quảng cáo trên Đài Truyền hình Việt Nam là "auto" tốt 100%, và không phải mọi quảng cáo online đều là lừa đảo. Tuy nhiên, sự khác biệt trong cơ chế quản lý, kiểm duyệt và ý thức trách nhiệm đã tạo nên một khoảng cách đáng kể về độ tin cậy.

Cuộc chiến chống lại quảng cáo "bẩn", quảng cáo sai sự thật trên không gian mạng vẫn còn rất cam go. Nó đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ từ cơ quan quản lý nhà nước với những chế tài đủ mạnh, sự tự giác và trách nhiệm cao hơn từ chính các nền tảng xuyên biên giới, sự tỉnh táo của người tiêu dùng và cả sự chung tay của các cơ quan truyền thông chính thống trong việc định hướng thông tin. Chỉ khi đó, không gian mạng mới thực sự trong sạch, và lợi ích của nhân dân cùng các thương hiệu làm ăn chân chính mới được bảo vệ.