Ký ức ngày 2/9/1945 tại Nam bộ

Đây chính là nơi lễ đài đặc biệt được dựng lên vào ngày 2.9.1945, để hàng chục ngàn người dân Sài Gòn - Gia Định với rợp trời cờ đỏ sao vàng và băng rôn, biểu ngữ ủng hộ cách mạng, kết nối với quảng trường Ba Đình qua buổi tiếp sóng phát thanh của Trạm phát sóng Bạch Mai.

Với điều kiện thời tiết cũng như là các phương tiện kỹ thuật, buổi tiếp âm từ Hà Nội đã không đến được với đồng bào và nhân dân Nam bộ. Chính vì vậy, đồng chí Trần Văn Giàu, chủ tịch Ủy ban hành chánh lâm thời Nam bộ đã đứng lên để kêu gọi nhân dân, đồng bào quốc dân hãy sẵn sàng chiến đấu, đứng lên độc lập của chúng ta bắt đầu từ ngày hôm nay.

Ông Nguyễn Trọng Xuất, Nguyên Phó Trưởng ban Tuyên huấn khu Sài Gòn - Gia Định: “Lúc đầu nó chỉ là tình cảm thôi. Đó là cái anh hùng của Chi Lăng, của Đống Đa, của Bạch Đằng noi dấu anh hùng ta đừng làm nhơ máu anh hùng. Nó trở thành ra cái thăng hoa quyết tử.”

Cũng không được trực tiếp nghe tuyên ngôn độc lập, nhưng dù 80 năm đã qua, ông Đỗ Thành Sáu vẫn còn nguyên vẹn ký ức khi cùng người dân ở Càng Long, Trà Vinh nghe cán bộ Việt Minh kể lại giây phút thiêng liêng ở quảng trường Ba Đình.

Đại tá Đỗ Thành Sáu, Nguyên Chỉ huy trưởng Bộ đội Biên phòng tỉnh Long An (cũ): “Mấy ông kể chuyện Bác Hồ tuyên bố lên là nước Việt Nam độc lập. Thì dân người ta nhảy đổng, nhảy dựng lên ai cũng nhảy lên hoan hô”.

Tờ báo ra ngày 3.9.1945 mô tả sau lời tuyên thệ của bác sĩ Phạm Ngọc Thạch, Ủy viên trưởng của Chính phủ trung ương đồng bào dự lễ muôn người như một đồng thanh hô vang lời thề kiên quyết một lòng ủng hộ Chính phủ lâm thời Việt Nam dân chủ cộng hòa, ủng hộ Chủ tịch Hồ Chí Minh, giữ quyền độc lập hoàn toàn cho Tổ quốc. Cũng vì vậy, Nam bộ dù cách xa về địa lý nhưng cũng hòa chung lời thề với quốc dân, đồng bào.

PGS. TS Huỳnh Thị Gấm, Chủ nhiệm bộ môn Lý luận chính trị, Trường Đại học Quốc tế Miền Đông: “Người dân người ta trực tiếp thấy được giá trị của độc lập tự do và trên cơ sở đó thì tạo thêm niềm tin vào cách mạng, vào con đường cách mạng do Đảng và Bác Hồ đã vạch ra, đồng thời tạo một khí thế để sẵn sàng bảo vệ nền độc lập mình đã giành được”.

23 ngày sau lễ độc lập, cả Nam Bộ bước vào cuộc kháng chiến mùa thu, khởi đầu cho cuộc kháng chiến 9 năm gian khổ chống thực dân Pháp xâm lược trên cả nước, cùng cả nước viết tiếp một chương hào hùng trong lịch sử.