Lần đầu tiên Việt Nam soạn thảo Luật dữ liệu và những vấn đề đặt ra

Việt Nam hiện có 7 cơ sở dữ liệu quốc gia và hơn 100 cơ sở dữ liệu chuyên ngành. Đây là nguồn tài nguyên lớn nhưng nếu không có một hành lang pháp lý để kết nối, chia sẻ, khai thác thì không chỉ lãng phí mà còn là trở ngại cho phát triển. Tạo hành lang pháp lý để xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia vì vậy chính là mục tiêu lớn nhất của dự án luật Dữ liệu do Bộ Công an chủ trì biên soạn.

Trung tướng Lê Hồng Nam - Giám đốc Công an TP. Hồ Chí Minh: “Luật này ra đời sẽ cắt giảm được thủ tục hành chính, chia sẻ dữ liệu, nâng cao hiệu quả công tác quản lý của nhà nước. Với bộ dữ liệu chính xác, đúng, đủ, chúng ta sẽ đánh giá được quy mô về dân số, quy mô về nền kinh tế, dự báo được sự phát triển, đang hình thành nên quan hệ sản xuất số, lực lượng sản xuất số để tạo ra kỷ nguyên mới đó là kỷ nguyên vươn mình”.

Với 7 chương, 66 điều, dự thảo Luật Dữ liệu tập trung vào xây dựng - phát triển và quản lý dữ liệu, đặc biệt là quy chuẩn kỹ thuật về cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia, đáp ứng lộ trình xây dựng trung tâm dữ liệu quốc gia. Tính cần thiết của dự án Luật này đã rõ nhưng về tính khả thi, thì vẫn còn những băn khoăn. Đơn cử như trong trường hợp có rủi ro về dữ liệu được quản lý tập trung

Phó giáo sư, Tiến sĩ Trần Việt Dũng - Phó hiệu trưởng trường Đại học Luật TP. Hồ Chí Minh đặt câu hỏi: “Phương án đền bù rủi ro đối với chủ thể như thế nào. Hiện nay tôi chưa thấy được đề cập trong dự thảo luật dữ liệu, tôi nghĩ đây cũng là một phần quan trọng mà chúng ta cần nghiên cứu”.

Phó giáo sư, Tiến sĩ  Phạm Khánh Phong Lan - Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP. Hồ Chí Minh": “Để xây dựng Luật này phải bắt chước theo một hình mẫu nào đó của một đất nước nào đó thì xin cho các đại biểu biết để chúng tôi cũng có tham khảo, xem là tại sao có những cái mình tiếp thu, có những cái thay đổi”.

Thượng tá Nguyễn Ngọc Vũ Vương - Phó Trưởng phòng Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội PC06, Công an TP. Hồ Chí Minh: “Chúng ta cũng có tham khảo các quy định phù hợp của các nước đặc thù phù hợp với Việt Nam nhưng cũng trên cơ sở những tồn tại hạn chế và những yêu cầu để xây dựng hệ thống dữ liệu tổng hợp quốc gia để chúng ta đề xuất các quy định”.

Hiện có đến 69 văn bản pháp luật của Việt Nam có liên quan đến dữ liệu, do đó, có nhiều lúng túng về bản chất của dữ liệu như là tài sản, là công cụ quản lý hay tài nguyên quốc gia được điều chỉnh bởi các luật khác nhau. Chính vì vậy, cần làm rõ hơn nữa khái niệm về dữ liệu trong dự án luật để tránh chồng lắp, làm giảm khả năng thực thi sau này. Hơn 22.200 phản ánh về lừa đảo trực tuyến được Bộ Thông tin truyền thông tiếp nhận trong 9 tháng của năm 2024, mà chủ yếu là từ lộ lọt thông tin cá nhân. Với đề xuất lập sàn giao dịch dữ liệu do Bộ Công an cấp phép trong dự thảo Luật, sẽ là công cụ cần thiết để quản lý rủi ro, xử lý khiếu nại tranh chấp, bảo vệ dữ liệu cá nhân. Đây cũng là vấn đề Quốc hội tiếp tục xem xét trong kỳ họp này.