Ấn tượng phương Nam: Độc đáo gạch gốm Chăm - hướng đi mới ở làng nghề cổ xưa

Tấn Quýnh

thứ ba, 25/2/2025

VTV9.vtv.vn - Mỗi viên gạch như một tác phẩm nghệ thuật độc bản. Ở đó có sự hòa quyện giữa nét xưa cũ của gốm Chăm với nghệ thuật đương đại, mang đến vẻ đẹp mộc mạc nhưng vẫn tinh tế, sang trọng.

Tại làng gốm Chăm Bàu Trúc, tỉnh Ninh Thuận, các nghệ nhân vừa đưa ra thị trường dòng sản phẩm gạch gốm Chăm, mang lại giá trị mới. Đây là một trong những hướng bảo tồn nghệ thuật làm gốm của người Chăm.

Thoạt nhìn, nhiều người nghĩ đây là tranh vẽ… Màu nâu thâm trầm, gợi nhắc bao điều xưa cũ. Nhưng, trên đó lại là những hoa văn tươi mới, mang hơi thở nghệ thuật điêu khắc đương đại.
Những bức tranh đặc biệt này, mỗi bức nặng đến gần cả kg. Thực chất đây là những viên gạch làm từ đất ở Bàu Trúc- làng gốm Chăm có tiếng ở Ninh Thuận.
Trần Khải Phong không phải là người làng Bàu Trúc, nhưng tình yêu dành cho gốm Chăm thì cũng giống như người làng. Hai năm nay, anh đã mở ra cơ sở làm gốm này. Và một trong những dòng sản phẩm đang gây sốt trên thị trường chính là gạch gốm.

Anh Trần Khải Phong - Cơ sở gốm Chăm Ninh Thuận: “Gạch này, mình làm hoàn toàn thủ công, gạch này đang được khách hàng ưa chuộng vì họ thích nét riêng, độc lạ”. Đất cho vào khuôn để làm thành những viên gạch theo đúng kích cỡ mà khách hàng yêu cầu. Khó nhất là tạo hoa văn trên viên gạch. Mất đến 5 ngày mới xong các công đoạn, trước khi đưa gạch vào lò nung. Tất cả đều làm thủ công, đòi hỏi sự chịu khó và sáng tạo. Cả hai điều đó luôn sẵn có trong người làm gốm ở Bàu Trúc.

Bà Đàng Thị Lúa - Làng Bàu Trúc, thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận: “Có mẫu khó nhưng mình làm giống theo yêu cầu đến 90%, mình làm bằng tay mà”. Đẹp như những bức phù điêu nghệ thuật, hơn nữa lại độc bản nên gạch gốm Chăm khi đưa ra thị trường có giá cao gấp chục lần so với gạch men thông thường.

Ông Vạn Quan Phú Đoan - Giám đốc HTX Sản xuất Thương mại và Dịch vụ Gốm Bàu Trúc: “Làm theo nhu cầu của khách hàng mới lấy thu nhập để bảo tồn gốm. Nói chung, mẫu nào chúng tôi cũng làm được”. Cuối năm 2022, nghệ thuật làm gốm của người Chăm chính thức được UNESCO ghi danh Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.
Vẫn giữ cách làm gốm rất riêng của người Chăm nhưng lại tiếp nhận yếu tố mới để phù hợp với phong cách trang trí nội thất hiện nay. Người làng gốm Bàu Trúc đang chọn hướng đi như vậy để giữ lại vốn quý di sản.