Vai trò lãnh đạo, tính tiên phong của đảng viên trong hợp lý hoá quy trình sản xuất bản tin thời sự và ứng dụng AI

(Trích bài tham luận của chi bộ Thời sự - Trung tâm THVN tại TP. Hồ Chí Minh)

Chi bộ – Ngọn đuốc dẫn đường trong đổi mới

Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia xác định tầm nhìn đến năm 2045 đang có sức lan tỏa lớn trên mọi lĩnh vực, trong đó có báo chí, truyền hình. Thời gian qua, Chi bộ Thời sự VTV9 đã thể hiện rõ vai trò “đầu tàu đổi mới”, khi cụ thể hóa tinh thần Nghị quyết 57 thành những tin, bài, phóng sự phát sóng trên hệ thống bản tin của VTV. Đặc biệt, là cụ thể hoá vào việc cải tiến quy trình sản xuất bản tin thời sự. Việc cải tiến này được chi bộ xác định phải làm đồng bộ từ đầu vào cung cấp tin bài cho đến đầu ra phát sóng. Tất cả với mục tiêu: làm sao tăng tốc độ sản xuất và chất lượng bản tin, giảm áp lực công việc lặp đi lặp lại cho phóng viên - thư ký biên tập, đồng thời tạo sự thống nhất giữa sản xuất và phát sóng.

Tối ưu nguồn lực: "Một người – nhiều việc", "Một đề tài – nhiều sản phẩm"

Để hợp lý hoá quy trình sản xuất thời sự, đầu tiên phải nói tới việc tối ưu hoá nguồn lực. Chi bộ định hướng rõ chủ trương: "Đi một – về nhiều" và "Một người – nhiều kỹ năng". Ở cả 2 chủ trương này, vai trò tiên phong của người đảng viên đều thể hiện rõ:

Ở đầu vào, chúng tôi chuyển từ “làm đúng nhiệm vụ” sang “làm tăng giá trị”. Mỗi chuyến tác nghiệp không chỉ tạo ra một một tin bài phát sóng một bản tin, mà còn có thể làm thêm một sản phẩm mạng xã hội, một phóng sự dài hơi, một clip hậu trường lan tỏa cảm xúc…. 

Ở khối Thư ký biên tập phát sóng, là sự tăng cường khai thác tài nguyên triệt để từ các nguồn nội dung (từ hệ thống VTV, đài địa phương, cộng tác viên, cho tới báo chí mạng xã hội…). Nhưng khai thác không phải là cắt – dán, mà là biên tập có tư duy, tổng hợp có chiều sâu, tổ chức theo cụm thông tin có chủ đích.

Mỗi Đảng viên là phóng viên còn tiên phong trong tinh thần one-man, vừa biên tập, lại vừa có thể quay phim, vừa tự dựng hoàn chỉnh tác phẩm. Mỗi Đảng viên là Thư ký biên tập vừa có thể tổ chức bản tin, vừa biên tập, lại làm bảng chữ, đầu file… MC cũng không chỉ dẫn mà còn biên tập và đi sản xuất...

Và điều quan trọng hơn cả là thái độ làm việc. Đảng viên thời sự không đùn đẩy khi bị động vì thiếu người, mà chúng tôi chủ động học hỏi – chủ động làm việc – và chủ động lan tỏa tinh thần ấy cho tập thể phòng thời sự. Từ đó, trong bối cảnh tinh gọn, số lượng tin bài không những không giảm, mà chất lượng còn tăng. Anh em trong phòng làm việc với tinh thần chủ động, sáng tạo, hợp tác và giúp đỡ lẫn nhau.

Ứng dụng ai – công cụ đồng hành, không phải thay thế

Để hợp lý hoá quy trình sản xuất thời sự, cũng không thể thiếu việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo AI vào sản xuất, phát sóng. Câu chuyện lúc này không còn là: Chúng ta có dùng AI không? Mà là: Chúng ta có đủ nhanh để làm chủ AI không? Trong bối cảnh đó, Chi bộ thời sự đã quán triệt cho từng đảng viên việc chủ động ứng dụng AI trong từng khâu nhỏ nhất:

Với phóng viên, ChatGPT có thể gợi ý cách đặt tít hay, ngắn gọn, gợi ý đề cương, kịch bản trước khi đi sản xuất tin bài. Memobot giúp đọc băng, phân tích bài phát biểu dài 5, 7 trang, chia cụm vấn đề rõ ràng, từ đó giúp phóng viên dễ chọn hướng tiếp cận. 

Với Tổ chức sản xuất đầu vào, AI giúp tổng hợp xu hướng báo chí từ nhiều nguồn. Biết được khán giả thích gì, từ đó tổ chức sản xuất được tin bài với góc độ tiếp cận phù hợp hơn với thị hiếu khán giả và được khán giả quan tâm hơn.

Với Thư ký biên tập tổ chức bản tin, AI giúp phân tích các dòng thông tin chính trong ngày, mức độ quan tâm của khán giả, từ đó giúp sắp xếp, tổ chức bản tin hợp lý hơn, hay hơn.

AI cũng giúp biên tập các tin ngắn từ báo chí, từ các nguồn khai thác một cách nhanh chóng, hiệu quả. Ví dụ trước đây biên tập thời sự phải mất 10 phút để biên tập 1 tin 30 giây, thì nay với ChatGPT, chỉ còn khoảng 2-3 phút, bao gồm thời gian đối chiếu thông tin và yêu cầu chỉnh sửa cho chính xác thông tin hơn, hay hơn. 

Không có mô hình sẵn, không có ai đi trước cả. Nhưng đảng viên Chi bộ thời sự đã chủ động vừa làm vừa học, vừa hướng dẫn nhau dùng AI, chủ động chia sẻ kinh nghiệm trên tinh thần dám thử - nhận diện sai – dám sửa.

Bản thân tôi là người đã ứng dụng AI trong tất cả những khâu vừa đề cập, từ biên tập tới tổ chức bản tin, tôi cảm thấy ưu điểm lớn nhất của AI chính là giúp tiết kiệm thời gian và công sức lao động. Không phải “tự nhiên” mà thời gian gần đây, các đồng chí kiểm duyệt bản tin thường nhận định: tiến độ thực hiện các bản tin mỗi ngày đang nhanh hơn 15-20 phút, anh em cố gắng duy trì nhé! Tôi tin rằng 1 phần nguyên nhân trong đó là nhờ ứng dụng AI. Và 15-20 phút nhanh hơn đó là quá đủ để chúng ta kiểm tra lại tất cả chất liệu để tránh sai sót trên sóng, và thậm chí đầu tư thêm để làm cho hay hơn. 

Chi bộ thời sự cũng đã tiên phong đưa ra chỉ tiêu 100% phóng viên, biên tập viên sử dụng AI, coi đó là một thước đo đổi mới. Đây không chỉ là kỹ năng công nghệ – mà còn là tư duy chính trị trong kỷ nguyên công nghệ mới.

Kiến nghị

Với những điều vừa trình bày, tôi xin mạnh dạn kiến nghị: Nhanh chóng đăng ký tài khoản AI có phí dùng chung để đảm bảo mọi người đều được tiếp cận công cụ đầy đủ tính năng phục vụ công việc. Tổ chức đào tạo AI theo nhóm nghề nghiệp để hướng dẫn thực hành các phần mềm AI phù hợp với công việc thực tế. Bên cạnh đó, nên có group chia sẻ tài liệu, video hướng dẫn trong nội bộ.

Tích hợp tiêu chí sử dụng AI vào thi đua để khuyến khích tinh thần học hỏi và đổi mới. Tuy nhiên cần cơ chế kiểm tra, tránh tình trạng lạm dụng AI, sao chép rập khuôn, hoặc sử dụng AI mà thiếu kiểm chứng, gây sai sót nghiệp vụ.

Kính thưa Đại hội

Từ những chiếc máy quay cồng kềnh của thập niên 90 đến chiếc điện thoại thông minh nhỏ xíu có tích hợp AI trên tay phóng viên hôm nay, chúng ta đã đi một hành trình rất dài. Hành trình ấy mang dấu ấn của sự đổi mới, của tư duy dám nghĩ khác, làm khác và làm tốt hơn.

Và người đảng viên Thời sự hôm nay không chỉ giữ lửa chính trị, mà còn giữ lửa sáng tạo – để từng bản tin không chỉ đúng và nhanh, mà còn sâu sắc, bản lĩnh và giàu cảm xúc hơn. Đó là bản lĩnh của những người vừa đi đầu trong công tác chuyên môn, vừa kiên định lý tưởng của Đảng, vừa gắn bó máu thịt với nhân dân – cũng chính là khán giả của mình.