Ấn tượng Phương Nam: Hát Bả trạo - Nghệ thuật độc đáo của cư dân vùng biển

Hát bả trạo hay còn gọi "chèo bả trạo, hò đưa linh, hò hầu linh", là một loại hình nghệ thuật diễn xướng dân gian mang đậm tính nghi lễ của cư dân vùng biển Trung bộ từ Quảng Bình cho đến Bình Thuận. Nội dung và ý nghĩa của hát bả trạo là cầu quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, cầu trời yên biển lặng, ngư dân được mùa, thuyền về tôm cá đầy khoang.

Trước khi phần lễ diễn ra, đoàn bả trạo cùng những bậc cao niên thường về các cửa biển để chèo, đưa rước linh hồn thần ngư Nam Hải về vạn để chứng kiến lễ cầu ngư qua câu hát theo làn điệu hò khoan.

Ông Dương Văn Hồng, Phường Mũi Né, TP. Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận cho biết: “Ở đây là thờ Ông Nam hải, mà ông Nam hải là ở biển chứ không phải trên bờ. Nên hồi xưa ông bà mình lấy bả trạo làm nghi lễ”.

Theo các nhà nghiên cứu, bả là nắm chắc, trạo là mái chèo, bả trạo nghĩa là nắm chắc mái chèo giữa biển khơi. 

Ở Bình Thuận, ngày trước, ở các vạn đều có đội chèo bả trạo. Tuy nhiên hiện nay, riêng Phan Thiết chỉ còn lại 2 đoàn bả trạo đang hoạt động là đoàn của làng An Hải và đoàn ở phường Hưng Long thành phố Phan Thiết. Các thành viên đa phần là những người lớn tuổi. Việc truyền dạy cho các thế hệ sau vẫn đang được duy trì nhằm lưu giữ giá trị văn hóa truyền thống bao đời của ông cha.

Ngoài việc bám biển mưu sinh, các thành viên của đoàn chèo bả trạo đã và đang tích cực bảo tồn, gìn giữ loại hình văn hóa truyền thống. Qua đó góp phần làm phong phú đời sống tinh thần, gắn kết cộng đồng trong việc cùng nhau lưu giữ, dưỡng nuôi nét đẹp văn hoá truyền thống địa phương.